Doel en verantwoording

De Homeroswedstrijd van de Vlaamse Olympiade Latijn en Grieks is een breed opgezette vertaalproef die een stimulans wil zijn voor het onderwijs van de klassieke talen in het secundair onderwijs. Het overbrengen van een Griekse tekst in fraai Nederlands is de bekroning van het begrijpend lezen. Het blijft een belangrijke uitdaging van het onderwijs in de klassieke talen. Intelligentie, inlevingsvermogen en taalcreativiteit worden bij het omzettingsproces op een unieke wijze samen aangesproken.

Het vooruitzicht op een confrontatie van hun werk met dat van leeftijdgenoten kan leerlingen extra motiveren om hun inzicht in de vertaalproblematiek aan te scherpen en zich met volle overgave aan het werk te zetten.

Organisatoren

De wedstrijden worden georganiseerd door het Vlaamse Certaminacomité, een werkgroep waarin de universiteiten, de onderwijsverstrekkers, de onderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap en het Nederlands Klassiek Verbond zijn vertegenwoordigd.

Homeros

Homeros is een auteur die perfect aansluit bij het curriculum: fragmenten uit Ilias en/of Odyssea worden in de meeste scholen gelezen. Leerlingen (en leraren) zijn dus vertrouwd met de lectuur van Homeros.

Doelgroep

De Homeroswedstrijd richt zich tot alle klasgroepen Grieks uit de derde graad secundair onderwijs in Vlaanderen. De wedstrijd staat open voor graadklassen, klassen uit het vijfde én klassen uit het zesde jaar. Men mag per klasgroep deelnemen, maar de studierichtingen mogen ook afzonderlijk deelnemen (zelfs als de leerlingen samen les volgen), voor zover ze elk een verschillende vertaling insturen. Elke klasgroep/studierichting mag slechts één vertaling insturen.

Opgave

De te vertalen teksten worden door de vertegenwoordigers van de universiteiten in het organiserende comité vastgelegd. Ze worden aan de scholen bekendgemaakt via deze website en via de mededelingen van de onderwijsnetten en koepels.

Werkwijze: een klassikaal gebeuren

Het organiserende comité stelt de volgende werkwijze voor. Vooraf worden de leerlingen ingelicht over het doel van de wedstrijd en over het competitiekarakter van de vertaalopdracht. Onder de leiding van de leraar wordt de tekst volgens de gebruikelijke methode geanalyseerd en geïnterpreteerd. De leerlingen vertalen eventueel de opgave als huistaak. In een klassikale confrontatie van de voorgestelde vertalingen groeit door bespreken en kritisch afwegen een “ideale” vertaling, die als eindproduct wordt ingezonden. Dankzij de sociale interactie heeft deze werkwijze een pedagogische meerwaarde tegenover het zuiver individuele competitieve vertalen. Het Certaminacomité biedt de scholen een waaier van gepubliceerde vertalingen aan. Het is evenwel van oordeel dat het niet opportuun is de vertalingen van meet af aan aan de leerlingen te geven: dit kan immers de inspiratie doden. Bovendien schuilt daarin ook het gevaar dat de leerlingen stukjes uit de verschillende vertalingen zouden aaneenrijgen en daardoor in stijlbreuk zouden vervallen, een fout die de jury ongetwijfeld zou sanctioneren.

Hoe vertalen? Verwachtingen van de jury

De jury verwacht vertalingen in een verzorgd en vlot leesbaar Nederlands, geen parafrasering of bewerking. De vertaling moet het karakter van de tekst eerbiedigen: de vertaling van een poëtische tekst moet poëtisch zijn, maar hoeft niet metrisch te zijn. Over de vertaalproblematiek is heel wat literatuur verschenen. Aanbevolen lectuur: de bijdragen opgenomen in het deel ‘Hoe vertalen?’ op deze website en de themanummers van Der Altsprachliche Unterricht (1992,1), Kleio 21, 3 (1992), Lampas 25, 2 (1992) en 32,4 (1999).

De ingezonden vertalingen worden uitsluitend op hun exactheid en literaire waarde beoordeeld. Bijkomende creatieve elementen (zoals bijzondere typografische presentatie, tekeningen, muzikale begeleiding van de tekst, …) worden naar waarde geschat, maar hebben geen weerslag op de quotering.

Beoordeling

De jurering van de vertaalwedstrijd gebeurt op basis van het Huishoudelijk reglement dat door het Vlaamse Certaminacomité is vastgelegd. In de loop van het tweede trimester bekroont een jury van leraren en hoogleraren enkele ingezonden vertalingen. Naast de selectie van deze laureaten kent de jury ook eervolle vermeldingen toe. Het totaal van de genomineerden bedraagt ten hoogste een vierde van het aantal deelnemers. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd. Om organisatorische redenen kan geen feedback over de kopijen worden gegeven. De winnende vertalingen worden gepubliceerd op deze website.

Inschrijving

De scholen die wensen deel te nemen aan de Homeroswedstrijd schrijven ten laatste op vrijdag 18 oktober 2024 digitaal in via deze website (zie ‘Inschrijving’). Voor het vervolg van de procedure: zie eveneens op de pagina ‘Inschrijving’.

De inzending van de vertaling wordt uiterlijk vrijdag 28 februari 2025 verwacht. Vertalingen die na de vermelde data verzonden worden, zullen niet meer in aanmerking worden genomen.

Betaling

Per ingezonden vertaling wordt als deelname in de administratieve kosten een bedrag van € 20,- overgeschreven op rekening van het Certaminacomité: IBAN: BE66 4140 0390 0143 / BIC: KREDBEBB. Vermeld als mededeling bij de overschrijving het referentiecijfer (vb. “HOMEROS8”…) dat u, meteen na uw digitale inschrijving op deze website, toegestuurd kreeg. De betaling wordt eveneens uiterlijk vrijdag 28 februari 2025 verwacht.

Proclamatie

De winnende klassengroepen (laureaten en eervolle vermeldingen) worden via e-mail op de hoogte gebracht.
De proclamatie van de laureaten en eervolle vermeldingen vindt plaats op woensdag 21 mei 2025 aan de KU Leuven.

Opmerking

Dit reglement kan steeds worden gewijzigd indien de omstandigheden het vereisen.